Na zgradi bivše sinagoge u Višegradu nedavno je otkrivena spomen ploča Jevrejima koji su stradali tokom Drugog svjetskog rata.

JEVREJI VIŠEGRADA

Isak Samokovlija i Ivo Andrić kažu za ljude ovoga kraja da se nikada nisu plašili teškoća, ni onda kada je besna Drina plavila njihove domove i varoš, ni kada su ratovi gutali žrtve. Oni su svim životnim poteškoćama gledali u oči.

Ove i mnoge druge osobine poprimili su i Jevreji Višegrada, časni i pošteni trgovci, hotelijeri, učitelji, zanatlije, apotekari, fabrikant, naši dragi rođaci i dobre komšije, umni intelektualci i privrednici. A ne smeju se zaboraviti te porodice Baruh, Kamhi, Papo, Levi, Pinto, Gaon, Celermajer, Ciler, Koen, Šafel, Rajner, Vajs,Romano itd.

Višegradski Jevreji su godine 1905. sagradili novi i vrlo lepi hram, jer je stari hram bio već dotrajao.

Sinagoga u Višegradu bila je jedna od najlepših i najvećih u Bosni i Hercegovini.

Prilikom osvećenja hrama došli su predstavnici svih jevrejskih opština u Višegrad.

Za vrijeme drugog svjetskog rata, sa ulaskom Nijemaca u grad, hram je bio opljačkan, devastiran i delimično uništen. U početku su okupatori u njemu držali svoj magacin hrane, a kasnije su nemci ovaj hram pretvorili u štalu za konje.

Posle Drugog svetskog rata sinagoga u Višegradu služila je kao krojačka radionica, kasnije je služila za prostorije gradskog arhiva, Crvenog krsta a sada se tu nalazi Udruženje boraca Republike Srpske.

Danas je uočljiva samo originalna ograda iz 1905 godine kao jedini trag života Jevreja na ovim prostorima.

Ivo Andrić prilikom poslednje posete Višegradu kaže: “Višegradski Jevreji su teško stradali za vreme Drugog svetskog rata. Bilo je u čaršiji pedesetak jevrejskih porodica a danas su tu ostali samo Romano-Mamići.

Ovo je moj apel načelniku opštine Višegrad, da postavi spomen tablu na zgradu nekadašnje sinagoge (sada Udruženje boraca Republike Srpske), kao znak sećanja na naše rodjake, komšije, prijatelje koji su nekada tu živeli. Spomen tabla je znak sećanja na Jevreje Višegrada nevino nastradale u koncentacionim logorima tokom Drugog svetskog rata, i spomen na to da je ovde bio njihov hram izgrađen rekosmo, još 1905 godine.

Jasna Ćirić, predsednik Jevrejske opštine Niš